Deze zomer verruilden wij het rumoerige stadsleven in Utrecht voor rust in het prachtige Hekendorp. En we wonen er inmiddels een paar weken met heel veel plezier. Een week na aankoop van ons huis maakte een bouwwethouder met een omstreden verleden bouwplannen bekend. Een buurman met connecties krijgt een lucratieve vergunning om zijn achtertuin vol te bouwen. Vervelend voor ons, maar een drama voor de naastgelegen sociale huurwoningen. We zijn in een dorpssaga beland die waarschijnlijk nog lang gaat duren.

In een nieuwe omgeving gaan wonen is altijd een gok. Je hebt de aanprijzingen in de advertentie van de makelaar en je hebt het echte verhaal. En het echte verhaal hoor je pas lang nadat de verhuisdozen zijn uitgepakt. Het verhaal in Hekendorp ontsluiert zich nu in kleine stukjes.

De gemeente Oudewater is een kleine gemeente met een verse burgemeester. Ruimtelijke ordening is op wonderlijke wijze in handen van een omstreden D66-wethouder die zich graag laaft in connecties met bedrijven. Een D66’er die de partijcursus ‘nieuwe bestuurscultuur’ duidelijk nog niet heeft afgerond. We hebben de man meegemaakt op een bijeenkomst met dorpsbewoners. Nog nooit heb ik de kloof tussen bestuur en burger gapender gezien dan bij die bijeenkomst.

De echte hoofdrolspelers zijn natuurlijk de inwoners van Hekendorp. Het dorp moet groeien om de school open te houden en om het verdwijnen van de laatste voorzieningen tegen te gaan. De meeste bewoners die ik tot nu toe heb gesproken zijn niet tegen groei, integendeel. Er is een breed gedragen besef dat er woningen bij moeten om een leefbaar dorp te blijven en bewoners denken daar graag over mee.

Inspraak is in Oudewater nog niet uitgevonden

Maar dat ‘meedenken’ is nu juist onmogelijk. De wethouder heeft nu eenmaal een voorliefde voor bedrijven en hij gaat daarom liever in zee met private projectontwikkelaars die geld ruiken. Bewoners? Lastig volk.

Hoe anders was dat in Utrecht, waar we eerst woonden. Daar hebben we meegemaakt hoe gemeente, een fatsoenlijke projectontwikkelaar, een goede architect en omwonenden samen een mooi kleinschalig bouwproject hebben samengesteld. Iedereen was er blij mee. In de gemeente Oudewater is de term ‘inspraak’ nog een onbekend begrip.

Woningbouw in Oudewater gaat namelijk als volgt. Je noemt jezelf projectontwikkelaar en je laat de dorpsarchitect van Oudewater je achtertuin voltekenen met huizen en parkeerplaatsen. De gemeente-ambtenaren checken de aanvraag op spelfouten en de wethouder zet er vervolgens een krul onder. Zijn de bewoners tegen, dan zegt de wethouder: “Maar jullie willen toch woningbouw in het dorp?” Inspraak klaar.

Het voordeel van dit inspraakloze bouwbeleid is dat onze introductie in het dorpsleven heel snel gaat. Hekendorpers zijn terecht woest over zo weinig inspraak. Bedreiging verbindt. Nog nooit heb ik in een nieuwe woonplaats zo snel zo veel mensen leren kennen.

We hadden een andere voorstelling bij rust zoeken buiten de stad

Teleurstellend is natuurlijk dat alle plannen die je hebt om de nieuwe woning eigen te maken ‘on hold’ worden gezet, omdat je weet dat je een slepend bestuurlijk en juridisch gevecht moet gaan voeren. Ik had een andere voorstelling bij ‘rust zoeken buiten de stad’. Maar wat moet, dat moet.

Enfin, dit is de proloog in een verhaal dat ongetwijfeld nog veel episodes gaat krijgen. Ik hoop dat ik de ‘Utrechtse methode’ van woningbouw ontwikkelen kan introduceren bij de roekeloze bestuurders in Oudewater. Zodat Hekendorp voor iedereen mooi dorp blijft. Daarnaast hoop ik tijd over te houden om de laatste plintjes aan de muur te krijgen. Wordt – ongetwijfeld – vervolgd.